COĞRAFYA SÖZLÜĞÜ

                                                        A

• A HORİZONU: Organik madde bakımından zengin toprağın en üst katmanıdır.
• ABİSAL ALAN: Derin deniz ovası.
• ABMİON: Dalga aşındırmasına verilen isimdir.
• AÇIK HAVZA: Sularını denizlere ulaştırabilen akarsulara verilen addır.
• ADA: Dört tarafı sularla çevrili kara parçasıdır.
• AEROLOJİ: Hava araştırmaları bilimidir.
• AFEL: Dünyanın güneşe en yakın olduğu an.
• AĞAÇ SINIRI: Ağaçların enlem ve yüksekliğe bağlı olarak ulaştığı en üst sınır.
• AĞIR KÜRE: Yerin çok derinliklerindeki ağır bölüme verilen ad.
• AKAÇLAMA: Topraktaki fazla suyun boşaltılma işlemi.
• AKARSU: Belirli bir yatak içinde sürekli ya da en az bir mevsim akan sudur.
• AKARSU DEBİSİ: Akarsuda birim zaman içinde akan suya denir.
• AKARSU AŞINDIRMASI: Akarsuyun yatağı boyunca alüvyolları aşındırması.
• AKARSU HAVZASI: Bir akarsuyun sularını topladığı alana denir.
• AKARSU REJİMİ: Akarsuyun yıl içinde gösterdiği değişime denir.
• AKARSU YATAĞI: Akarsuların izlediği yol.
• AKDENİZ: Güney Avrupa ve kuzey Afrika arasında bir iç deniz.
• AKDENİZ İKLİMİ: Akdeniz çevresinde görülen  kışları serin yazları kurak ve sıcak bir iklimdir.
• AKYEL: Bir çeşit lodostur.
• ALACAKARANLIK: Güneş doğmadan önce ya da batttıktan sonra süre gelen kısa zamandır.
• AKINTI: Bir cismin akar şeklinde yer değiştirmesidir.
• ALÜVYAL: Akarsuların doğuş yerlerinden itibaren içinde taşıdıkları maddelerdir.
• AMETAL: Metal olmayan.
• ARTEZYEN: Geçirimli tabak içinde biriken su.
• ATMOSFER: Hava küre.
• AZONAL TOPRAK: İklimin etkisiyle oluşmayan ve katmanları olmayan toprak.

                                                                B

• B HORİZONU: Topraktaki yıkanan minarellerin biriktiği katmandır.
• BADİYE: Çöle verilen diğer bir addır.
• BARİSFER: Ağır kürenin, taş kürenin en iç kısmı.
• BARKAN: At nalı veya hilal şeklindeki kumullara verilen ad.
• BAZALT: Yeryüzünün hemen her tarafında çok rastlanılan ağır ve koyu renkli bir lav kayacığıdır.
• BİYOJENİK ÇÖKEL: Ölmüş canlı kalıntıları içeren tortul.
• BİYOM: En büyük tür topluluğudur.
• BİYOSFER: Canlılar küresi. Dünya ekosistemi.
• BUZUL: Kristalleşmiş buz kütlesi.
• BUZULTAŞ: Morenler.
• BULUT: Havadaki su buharının gökyüzünde yoğunlaşmasıyla oluşan su damlacıkları kümeleridir.

                                                                C,Ç

• C HORİZONU: Topraktaki ana kayanın üzerinde bulunan katmandır.
• ÇAĞLAYAN: Küçük şelale.
• ÇAKIL: Deniz, göl, akarsu kıyılarındaki ufak taş parçacıklarıdır.
• ÇALI: Odunlaşmış ince gövdeli dikenli bir bitki türüdür.
• ÇALILIK: İnce gövdeli dikenli bir bitki olan çalıların bir araya geldiği yerdir.
• ÇAM ORMANI: İğne yapraklı çam ağaçlarından meydana gelen ormandır.
• ÇAMUR: Su ile teması geçmesi sonucunda batılır duruma gelmiş topraktır.
• ÇANAK: Çevresine göre çukurluk bir alanı ifade eden yerdir.
• ÇAVLAN: Çağlayanların büyüklerine verilen addır.
• ÇAY: Irmaktan küçük dereden büyük olan akarsudur.
• ÇAYIR: Çayırların ve benzeri ot bitkilerinin yetiştiği otluktur.
• ÇELTİK: Pirinç kabuğuna verilen addır.
• ÇENTİK VADİ: Akarsu aşındırmasıyla oluşan V biçimindeki tabansız vadidir.
• CEPHE: Farklı hava akımlarının karşılaştığı alanlardır.
• CEPHE YAĞIŞI: Farklı sıcaklıktaki hava kütlelerinin karşılaştıkları yerlerde meydana gelen yağışlardır.
• CEREYAN: Akış.
• ÇERNEZYOM: Verimi en yüksek olan topraktır.
• ÇEVRE KİRLİLİĞİ: Yaşadığımız yeryüzünün, denizlerin, havanın çeşitli gazlarla ilaçlarla çöplerle kirletilmesi sonucunda oluşan küresel bir sorundur.
• ÇIĞ: Yüksek bir yerden kopan kar kütlesinin yuvarlanarak büyümesi sonucunda oluşan bir doğa felaketidir.
• ÇIĞIR: Akarsuyun doğduğu yerden döküldüğü yere kadar izlediği yoldur.
• ÇİSELEME: Yağmurun yavaş bir biçimde yağma durumudur.
• ÇİY: Açık havalı gecelerde bitkilerin yapraklarında oluşan su damlacıklarıdır.
• COĞRAFİ BÖLGE: Coğrafi özellikleriyle kendi içinde benzerlik gösteren ve bu benzerliğiyle diğer yerlerden ayrılan bölgedir.
• COĞRAFİ KONUM: Yeryüzündeki bir bölgenin bulunduğu yere göre konumuna denir.
• ÇÖL: Bitki örtüsünün olmadığı yada çok az olduğu alanlardır.
• ÇÖL RÜZGARI: Çöllerde esen rüzgarlardır.

                                                 D

• D HORİZONU: Fiziksel ve kimyasal çözünmenin görülmediği toprağın en alt katmanıdır.
• DAĞ: Yüksek kabartılı bir biçimde olan ve inişli çıkışlı eğimli bir özelliğe sahip yer şeklidir.
• DAĞ ETEĞİ :Dağ yamacının sona erdiği yer ile düzlük arasında kalan yerdir.
• DAĞ İÇİ OVASI: Akarsuların taşıdığı maddelerin engebenin olmadığı alanlarda biriktirmesi sonucunda oluşan ovalardır.
• DAĞ-KARA OLUŞUMU: Diyastrofizm.
• DAĞ OLUŞUMU: Yer kabuğunun esnek yerlerinde tabakaların kıvrılmasıyla oluşan şekillerdir.
• DALGA: Denizlerde rüzgarın etkisiyle oluşan salınım hareketleridir.
• DALGA AŞINDIRMASI: Deniz sularının kıyıları yada bir yeri aşındırması olayıdır.
• DALGA BOYU: Birbirini izleyen iki dalga arasındaki mesafedir.
• DAMLATAŞ: İnler mağaralarda görülen taşlardır.
• DARGEÇİT: Genellikle dağlık alanlarda görülen geçilmesi zor olan yerlerdir.
• DEBİ: Akarsu akış hızı.
• DEFNE: Akdeniz maki bitki örtüsüne ait yıl boyunca yeşil kalan bir bitkidir.
• DELTA: Denize yada bir göle ulaşan akarsuyun ağzında oluşan alüvyon biriktirmesi sonucu oluşan çurluktur.
• DEMİRYOLU: Birbirine karşılıklı döşenen raylardan oluşan yoldur.
• DEMOGRAFİ: Nufus bilgisi.
• DENİZ: Yeryüzünün çukur alanlarını kaplayan tuzlu su kütlesidir.
• DENİZ KIYISI: Denizlerin karalarla bağlantılı olduğu sınır.
• DENİZ MELTEMİ :Denizden karaya doğru gündüzleri esen rüzgarlardır.
• DENİZ YOLU: Ülkeleri birbirine bağlayan deniz taşlarının güzergah olarak kullanıldığı yoldur.
• DEPREM: Yer kabuğunun içindeki enerjinin fay kırılması sonucunda dışarıya atılması olayıdır.
• DEPREM BÖLGESİ:  Depremlerin görüldüğü alanlardır.   
• DÖNENCE: 23, 27' enlemleri.
• DORUK :Dağ zirvesi.
• DÜDEN: Kalkerli arazilerde oluşan çukurluklar.
• DÜNYA HARİTASI:  Bütün yeryüzünü bir düzlem üzerinde gösteren haritalardır.

                                                     E

• EHLİ HAYVAN : Evcil hayvan.
• EKİNOKS :Gece gündüz sürelerinin eşit olduğu tarihler.
• EKLİPTİK: Yörünge düzlemi.
• EKOLOJİ: Canlıları ve canlıların ortamı ile ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır.
• EKONOMİK COĞRAFYA: Bir bölgedeki ekonominin özelliklerini dağılışını inceleyen coğrafyanın alt dalıdır.
• EKSEN: Tabakaların kırık olduğu alanlarda birbiri ardınca uzanan kırıklar arasında yükselmiş yerlerden geçtiği düşünülen çizgidir.
• EKSOJEN KUVVETLER : Dış kuvvetler.
• EKSOZFER: Atmosferin en üst katmanıdır.
• EKVATOR: Dünyayı ikiye böldüğü varsayılan hayali bir çizgidir.
• EKVATORAL ALAN: Evator çevresinde bulunan yerler.
• EKVATORAL BİTKİ TOPLULUĞU: Ekvatoral alanlarda yer alan bitki topluluklarıdır.
• EKVATORAL İKLİM: Dönenceler arasında kalan alanların iklimidir.
• ENDOJEN KUVVETLER: İç kuvvetler.
• ENDEMİK BİTKİ: Yerli bitki.
• ENGEBE: Eğimli dağlık şekiller.
• ENLEM: Herhangi bir yerin ekvatora uzaklığının açısal değeridir.
• ENTANSİF TARIM: Bütün tarım olanaklarını kullanarak yüksek verim elde etmeyi amaçlayan tarım yöntemi.
• EPİROJENEZ: Karaların alçalıp yükselmesi olayıdır.
• ERİME: Katı bir maddenin sıva hale dönüşmesi olayı.
• EROZYON: Toprak örtüsünün rüzgar akarsu ve yağmur etkisiyle süpürülmesi olayıdır.
• ESMER TOPRAK: Orta kuşağın bazı bölgelerinde görülen bir toprak türüdür.
• EŞ SICAKLIK EĞRİSİ: Eşit sıcaklıktaki yerleri gösteren eğrilerdir.

                         

                                                 F

• FAAL NÜFUS: Aktif çalışan nüfus.
• FALEZ: Dalga aşındırması sonucu oluşan sarp şekillerdir.
• FAY: Basınç ve gerilmenin etkisiyle tabakaların yer değiştirmesi olayıdır.
• FAY HATTI: Yer kabuğunun çeşitli yerlerinin kırılması veya yarılması sonucu meydana gelen kırıklardır.
• FİDAN: Bitkilerin yeni yetişmeye başlarken ki hali.
• GEOİT :Kutuplardan basık ekvatordan şişkin olan dünyanın kendine has olan şeklidir.
• GEOSFER: Dünyamızı meydana getiren iç içe kürelere verilen addır.
• GİDEĞEN : Göl ayağı.
• GLASYASYON :Bzullaşma.
• GÖL: Karalar üzerindeki çukurluklarda biriken durgun su kütleleridir.
• GÖLGELENDİRME YÖNTEMİ: Güneş ışınlarının yeryüzüne 45 derecelik açıyla geldiği var sayılarak haritalarda kullanılan yöntemdir.
• GRABEN: Alçakta kalan yer kabuğudur.
• GRİZU: Maden ve kömür ocaklarında açığa çıkan ve galerilerde biriken patlayıcı bir gazdır.
• GÜN BERİ: Dünyanın güneşe en çok yaklaştığı andır.
• GÜN DÖNÜMÜ: Gece ve gündüzün en kısa ve en uzun olduğu tarihlerdir.
• GÜNEŞ: Samanyolu galaksisinde yer alan büyük yaklaşık 200 milyar yıldızdan bir tanesidir.
• GÜNEŞ TUTULMASI: Dünya ile Güneş'in arasına Ay'ın girmesi sonucunda oluşan doğal bir olaydır.
• GÜN ÖTE: Dünya'nın Güneşe en uzak olduğu andır.
  
  
                                                H
• HABİTAT: Bitki ve hayvanların barındığı doğal ortamdır.
• HAFRİYAT: Kazı.
• HALİÇ: Irmak ağızlarının huni biçiminde genişlemiş durmudur.
• HALİÇLİ KIYI: Tepelik alanda bulunan vadilerin sular altında kalmasıyla oluşan kıyı tipidir.
• HALOFİTLER: Tuzcul bitkiler.
• HAMSİN: Mısırdan akdenize esen sıcak rüzgardır.
• HARİTA: Dünyanın bir bölümünün yada bütününün kuş bakışı görünümünün bir düzleme aktarılma işlemidir.
• HAŞHAŞ: Tohumlarından yağ çıkartılan ve morfin elde edilen bir bitkidir.
• HAVA KÜRE: Atmosfer.
• HAVZA: Bir akarsuyun beslediği alandır.
• HEYELAN: Eğimli alanlardaki kütlenin kaymasıdır.
• HEYELAN SET GÖLLERİ: Akarsu vadisinin önünün toprakla kapanması sonucu oluşan göllerdir.
• HİDROELEKTRİK ENERJİSİ: Su gücüne dayalı elde edilen enerjidir.
• HİDROSFER: Su küre.
• HİNTERLANT: Bir limanın art bölgesi.
• HÖRGÜÇ KAYA: Buzul aşındırması sonucu oluşan deve sırtına benzer şekillerdir.
• HORST: Yer kabuğunun yüksekte kalan bölümü.
• HÖYÜK: Eski yerleşim yerleri.
  
  
                                                     I,İ

• İÇ DENİZ:Kara içlerine doğru sokulmuş denizlerdir.
• İÇ KUVVETLER:Yeryüzü şekillerini oluşturan yer kabuğu hareketleri, deprem volkanizma gibi.
• İĞNE YAPRAKLI ORMAN:Yaprakları iğne şeklinde olan ağaçlardan oluşan ormandır.
• İL: Türkiye'nin en büyük idari birimidir.
• İLÇE:İlden sonra gelen idari birimdir.
• ILIMAN KUŞAK:Kuzey yarım kürede 30 68 enlemleri arasında kalan, güney yarım kürede 24 48 enlemleri arasında uzanan iklim tipidir.
• İPEK BÖCEKÇİLİĞİ:İpek ipliği elde etmek amacıyla ipek böceği yetiştirme faaliyetleridir.
• İTHALAT:Dış alım.

                                                                      J

                                    

• JEOLOJİ:Yer bilimi.
• JEOMORFOLOJİ:Yer şekilleri bilimi.
• JEOPOLİTİK:Coğrafi konumun uluslararası etkilerini inceleyen bilim dalıdır.
• JEOSENKLİNAL:Deniz veye göl çanakları.
• JEOTERMAL ENERJİ:Yer kabuğunun içinden gelen sıcak suların değerlendirilmesiyle elde edilen enerjidir

                                                            K

• KABA TARIM:Enstantif tarım.
• KABARTMA YÖNTEMİ:Bu haritalarda yer şekilleri kabartılarak gösterilir.
• KAHVERENGİ ORMAN TOPRAKLARI:Kalsiyum oranı yüksek olan topraklardır.
• KALDERA:Volkan konisinin patlaması veya çökmesi soncunda oluşan çukurluklardır.
• KANYON:Derin dik vadi.
• KANYON VADİ:Akarsuyun aşındırmasıyla oluşan vadilerdir.
• KAPALI HAVZA:Sularını denize ulaştıramayan havzalardır.
• KAPLICA:Sıcak suların yeryüzüne ulaştığı kaynaktır.
• KARASAL İKLİM:Deniz etkisinden uzak olan kara iklimidir.
• KARSTİK GÖL:Eriyebilen kayaçların olduğu yerlerde oluşan göllerdir.
• KAYAÇ:Taş ve kayalar.
• KAYNAK:Yeraltı sularının yeryüzüne çıktığı yerdir.
• KESİR ÖLÇEK:Basit kesirlerle ifade edilen harita ölçeğidir.
• KESTANE VE KAHVERENGİ STEP TOPRAKLARI:Orta kuşak karalarının iç kısımlarında yer alan topraklardır.
• KIRGIBAYIR: Yarı kurak iklim bölgelerinde yer alan sel yarıntılarıyla dolu yamaçlardır.
• KIRMIZI TOPRAKLAR:Akdeniz ikliminde görülen kırmızı renkli topraklardır.
• KITA SAHANLIĞI:Deniz kıyısından 200 metre derinliğe kadar olan alandır.
• KITASAL KABUK:Dünyanın üst bölgesini kapsayan sert katmandır.
• KIYI SET GÖLLERİ:Kıyı kordonlarının koyların önünü kapatması sonucunda oluşan göllerdir.
• KLİMATİK TOPRAK:İklim etkisine bağlı olarak oluşan topraktır.
• KOLÜVYAL TOPRAK:Dağların etetlerinde biriken topraktır.
• KOM:Hayvanların otlatıldığı alanlarda kurulan geçici yerleşim birimidir.
• KÖRFEZ:Denizin karaya sokulmuş alanıdır.
• KÖY: Türkiye'nin en küçük idari birimidir.
• KRATER:Yanardağ ağzı.
• KRATER GÖLÜ:Yanardağ zirvesinde oluşan çukurluklarda suların birikmesi sonucu oluşan göllerdir.
• KUM ADASI:Irmak adası.
• KURU TARIM:Nadas tarımı.
• KÜSBE:Hayvan yemi olarak kullanılan yağlı ve sulu bitkilerin posasıdır.
• KUTUP:Ekvatora uzak olan uç kesimlerdir.

                                                                    L

• LADİN:Kuzey yarım kürenin soğuk bölgelerinde yetişen yıl boyu yeşil kalan ağaçlardır.
• LAGÜN:Kıyı kordonunun bir koyu kapatması sonucunda oluşan göllerdir.
• LAPYA:Kireç taşlarının aşınması sonucunda oluşan oyuklardır.
• LATERİT:Sıcak nemli bölge toprağıdır.
• LAV:Yanardağ zirvesinden çıkan sıcak hamur kıvamındaki eriyik maddedir.
• LAV SET GÖLÜ:Lavların vadi önünü kapatması sonucu oluşan göllerdir.
• LİMAN:Gemilerin yanaşarak yük ve yolcu indirip bindirdiği yerdir.
• LİTOSFER:Taş küre.
• LÖS:Rüzgarlar tarafından taşınan maddelerin oluşturduğu gözenekli depodur.

                                                           M


                                 

• MAAR:Magmadan çıkan gazların patlamasıyla yüzeyde meydana gelen çukurluklardır.
• MADEN REZERVİ:Madenin işlenmemiş halidir.
• MADEN YATAĞI:Maden rezervinin bulunduğu yer.
• MAKİ:Akdeniz bölgesine has bitki örtüsüdür.
• MAKSİMUM NEM:1 mereküp havanın taşıyabileceği en yüksek nem miktarıdır.
• MANTARKAYA:Rüzgar aşındırması sonucunda oluşan mantar şeklindeki kayalardır.
• MANTO:Sıcak akışkan bir özelliğe sahip olan yer kabuğu altındaki eriyik maddedir.
• MATEMATİK KONUM:Herhangi bir bölgenin başlangıç meridyenine olan uzaklığıdır.
• MENDERES:Akarsuyun büklümler yaparak aktığı yataklarına menderes denir.
• MERA:Hayvan otlatılan yer.
• MERMER:Kalkerin belli bir sıcaklık ve basınca uğrayarak değişmesi sonucu oluşan sert bir taştır.
• MEZRA:Yaz aylarında hayvan otlatılan geçici yerleşim birimi.
• MİLLİ PARK:Kültürel özelliklere sahip devlet tarafından koruma altına alınan parklardır.
• MUSON İKLİMİ:Yazı yağışlı olan iklim tipidir.

                                                               N

• NADAS:Tarlanın bir yıl süreyle dinlendirilmesi.
• NARENCİYE:Turunçgiller.
• NEBATAT:Bitki bilimi.
• NEHİR:Akarsuların büyüğüne nehir adı verilir.
• NEMLİ İKLİM:Yağışın buharlaşmadan çok olduğu iklimdir.
• NÜFUS:Bir bölgede veya bir ülkede yaşayan insanların toplam sayısıdır.
• NÜFUS HARİTALARI:Bir bölgedeki veya bir ülkedeki nüfusun dağılışını özelliklerini gösteren haritalardır.
  
                                    

                                                             O,Ö

• OBA:Özellikle Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan geçici kır yerleşmeleridir.
• OBRUK:Kireç taşının çözülmesiyle oluşan doğal kuyudur.
• OKYANUS:Kıtaları ayıran geniş büyük su kütleleridir.
• OROJENEZ:Dağ oluşumu.
• ÖRTÜ BUZULU:Geniş alanlara yayılan buzullardır.
• OTLAK:Hayvan otlatılan yer.
• OVA:Engebinin olmadığı büyük düz alanlardır.
• ÖZEL KONUM:Dünya üzerindeki bir bölgenin komşu ülkelerine göre durumu.
  
                                      

                                                               P

• PEDOLOJİ: Toprak bilimi.
• PENEPLEN:Yontuk düz.
• PERİ BACASI:Yağış ve akarsu aşındırması sonucunda oluşan baca biçimindeki yer şeklidir.
• PLAJ:Deniz kenarındaki kumluk yer.
• PLATO:Akarsu vadilerince yarılmış geniş düz alanlardır.
• PODZOL TOPRAK:İğne yapraklı orman altlarında oluşan nemli bölge toprağıdır.
• POLAR HAVA: Soğuk hava kütlesi.
• POYRAZ:Kışın kurutucu etki yapan ve türkiyenin hemen hemen her yerinde esen rüzgarlardır.
• PÜSKÜRÜK TAŞLAR:Yer içinden püskürerek yüzeye doğru çıkan taşlardır.
  
  
                                        

                                                                         R

• RAFİNERİ:Petrol arıtma tesisi.
• RAKIM:Yükselti.
• RAMPA:Yokuş.
• REJİM:Yağış akarsu debisinin bir yıl içerisindeki dağılım oranıdır.
• RELATİF NEM:Bağıl nem.
• RENKLENDİRME YÖNTEMİ:Haritalarda yükseltiler bu yöntemle gösterilir. Açık renkler yükselti azlığını koyu renkler yükselti fazlalığını ifade eder.
• RESİF:Mercan kıyısı.
• REZERV:Maden bölgesindeki işlenmemiş hammaddedir.
• RÜZGAR AŞINDIRMASI:Rüzgarın sert cisimleri yıpratması olayıdır.
• RÜZGAR BAYRAĞI:Yel bayrağı.
  
  
                                       

                                                                    S,Ş

                                                           

• SAĞANAK:Yağmurun çok fazla yağması olayıdır.
• ŞAHİT TEPE:Tanık tepe.
• SAKLI ÇANAK:Çöküntü alan.
• SAMANYOLU:Güneş sisteminin içinde olduğu milyarlarca yıldızdan oluşan galaksidir.
• SAMYELİ:Türkiyeye güneydoğudan esen kurutucu etkisi olan rüzgardır.
• SANAYİ BİTKİLERİ:Sanayilerde hammadde olarak kullanılan bitkilerdir.
• SARKIT:Mağaralarda yukarıdan aşağıya doğru uzayan taştır.
• SARP:Çıkılması zor olan dik yamaç.
• SAVAN:Ağaçlı bozkır.
• SEDİR AĞACI:Akdeniz bölgesinde sık görülen kozalakgillerden bir ağaç türüdür.
• SEL:Ani büyük su baskınları.
• ŞELALE:Çağlayan.
• ŞEMOSFER:Stratosfer ve iyosfer arasında bulunan atmosfer katmanıdır.
• SENKLİNAL:Yer kabuğunun tekne şeklinde kıvrılma hareketleridir.
• SERA:Naylon yada camdan yapılmış turfanda sebzelerin ve meyvelerin yetiştirildiği odalardır.
• SET GÖLÜ:Çöküntü alanların koyların bir set ile kapanması sonucu oluşan göllerdir.
• SICAK KUŞAK:Kuzey ve güney yarım kürede 23 27 enlemlerinde bulunan çok fazla güneş ışığına maruz kalan yerdir.
• SIĞ DENİZ:Kıyıdan 200 metre derinliğe kadar olan yerdir.
• SİKLON:Döngü.
• ŞİMAL:Küzey.
• ŞİMŞEK:Pozitif ve negatif enerji yüklü iki bulutun çarpışması sonucunda meydana gelen elektrik boşalımıdır.
• SIRADAĞ:Aralarında uzun vadilerin sıralandığı birbiri ardınca uzanan dağ sıralarıdır.
• SİRK:Buzulun ilk oluşmaya başladığı alanda meydana gelen çukurluklardır.
• SİRK GÖLÜ:Buzul aşındırması sonucunda meydana gelen çukurluklarda suların birikmesiyle oluşmuş göllerdir.
• SİRKİLASYON:Dolaşım.
• SİROKO:Akdeniz ülkelerinde güneyden esen sıcak ve kuru yeldir.
• SİS:Yere yakın bulut türüdür.
• SİSMOGRAF:Deprem şiddetini ölçen alettir.
• ŞİST:Basınç ve yüksek sıcaklık etkisiyle yapraklaşmış kil taşıdır.
• SİYASİ COĞRAFYA:Devlet ve kurulu olduğu ülke arasındaki ilişkileri inceleyen coğrafyadır.
• SKAYER KIYILARI:Hörgüç kayaların ve buzul tepelerin sular altında kalmasıyla oluşan kıyılardır.
• SOĞUK KUŞAK:Kuzey ve Güney yarım kürede 66 33 enlemleri arasında kalan bölgelere verilen isimdir.
• STEP:Bozkır.
• STRATOSFER:Üst atmosfer katmanıdır.
• SU KÜRE: Hidrosfer.
• SUBTROPİKAL:Tropikal ve orta kuşaklar arsındaki geçiş alanlarıdır.
• SULU TARIM:Yağış olmadığı zamanlarda tarlaları sulama faaliyetleridir.
  
  
                                        

                                                                      T

• TABANLI VADİ:Akarsuların menderesler çizmesi sonucunda yatak eğimi azalır yanal aşındırma meydana gelir bu aşındırmanın artması sonucunda tabanlı vadi oluşur..
• TAKKE BUZULU:Dağların her yamacını kaplayan buzul türüdür.
• TARAMA YÖNTEMİ:Haritalarda eğimler çizgilerle taranarak gösterilir. Kalın sık çizgiler eğimin arttığını ince aralıklı çizgiler ise eğimin azaldığını gösterir.
• TARIM:Ekip biçme faaliyetleridir.
• TAYGA:İğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlardır.
• TEKTONİK:Yer kabuğunun oluşumunu ve yapısını inceleyen bilim dalıdır.
• TEKTONİK GÖL:Yer kabuğundaki tektonik hareketler sonucunda çanaklarda oluşan göllerdir.
• TERMİK SANTRAL:Isı enerjisini elektrik enerjisine çeviren santrallerdir.
• TERRA ROSSA:Akdeniz bölgesindeki kırmızı renkli topraklardır.
• TEZEK : Sığır dışkısı.
• TOMBOLO: Karaya bağlanarak yarım adaya dönüşmüş adadır.
• TOPOĞRAFYA: Yer kabuğunun yüzeyidir.
• TOPOĞRAFYA HARİTALARI : Yeryüzü şekillerini gösteren haritalardır.
• TRAVERTEN:Karbonatlı yer altı sularının yüzeye çıktıkları yerlerde içlerindeki kalsiyum karbonatın çökelmesi sonucunda oluşan kimyasal tortullu taştır.
• TROPOSFER:Hava olaylarının meydana geldiği atmosferin iç katmanıdır.
• TSUNAMİ:Deprem ve volkanik olaylar sonucunda meydana gelen dev dalgalardır.
• TÜF : Volkanizma olayı sırasında çıkan partiküllerdir.
• TURFANDA :Mevsim başlarında ilk yetişen sebze ve meyvelerdir.
• TURUNÇGİL: Narenciye,limon,portakal,mandalina,greyfurt gibi meyvelerin genel adıdır.
  
  
                                                          

                                                                       U,Ü

• UÇ BÖLGESİ:Kara gövdesinden ileri doğru uzanarak sokulmuş yerlerdir.
• ÜÇÜNCÜ ÇAĞ:55-65 milyon yıl süren bitki topluluğunun ve memeli hayvanların görüldüğü çağdır.
• ÜLKE:Devletin idaresi altındaki toprakların tamamıdır.
• ÜLKE COĞRAFYASI:Yeryüzündeki çeşitleri yerlerin olayları ile coğrafi bakımından özelliklerini inceleyen coğrafyadır.
• UVALA: Genişleyip derinleşen dolinlerin birleşmesi sonucunda oluşan dolinlerden daha büyük çukurluklardır.
  
  
                                            

    

                                                                     V,W

• VADİ:Akarsu aşındırması sonucunda oluşan,çoğu zaman içerisinde akarsu bulunduran uzun çukurluktur.
• VADİ BUZULU:Sirkten taşan ve vadi boyunca aşağı hareket eden buzul türüdür.
• VOLKANİZMA : Yer içindeki katı,sıvı,gaz maddelerin püskürtülmesi olayıdır.
• VEJATASYON : Bitki topluluklarının meydana getirdiği örtüdür.
• VERTİSOL: Killi araziler üzerinde oluşan topraklardır.
• VOLKAN:Yer içindeki kızgın maddelerin yeryüzüne çıktığı yerdir.
• VOLKAN BACASI : Magmanın yeryüzüne çıkıncaya kadarki izlediği yoldur.
• VOLKAN BOMBASI : Lav parçalarının havada dönerek soğuması sonucunda meydana gelir.
• VOLKAN KONİSİ:Volkanik maddelerin üst üste yığılması sonucunda oluşan koni biçimli yükseltilerdir.
• WAT TİPİ KIYI:Gel-git olayının belirgin olduğu alçak kıyılarda suların çekilmesi sonucunda deniz dipleri açığa çıkar.Bunun sonucunda görülen kıyılara wat tipi kıyı adı verilir.
  
  
                                             

                                                                     Y

• YAĞIŞ :Havadaki su buharının yoğunlaşması sonucunda gerek sıvı gerekse katı biçimde yeryüzüne düşmesi olayıdır.
• YAĞIŞ REJİMİ :Bir bölgeye düşen yağış miktarının yıl içindeki oranıdır.
• YAĞMUR : Bulutların içerisindeki su damlacıklarının birleşmesi sonucunda yeryüzüne düşmesi sonucunda meydana gelen yağış çeşitidir.
• YAĞMUR BULUTU : Yağmur getiren bulutlara verilen addır.
• YAĞMUR ORMANI : Ekvatoral bölgede yer alan sık ve daima yeşil kalan ağaçlardan oluşan ormanlardır.
• YALIYAR :Dalga aşındırması sonucunda meydana gelen sarp kıyılardır. Falez.
• YAMAÇ : Eğimli yerlerdir.
• YANARDAĞ : Magmanın yüzeye ulaştığı yerlere verilen addır.
• YAPAY SET GÖLÜ : Akarsu vadisinin önünün bir set ile kapanması sonucunda meydana gelen baraj gölleridir.
• YAPRAK : Bitki organıdır.
• YAR : Uçurum.
• YARI ALPİN ÇAYIR : Yaz sonunda kuruyan ot topluluklarıdır.
• YARIM KÜRE : Ekvatorun kuzeyinde ve güneyinde yer alan kürelerdir.
• YARIM ADA : Üç tarafı denizler ile çevrili kara parçasıdır.
• YAYGIN DEPREM : Geniş ölçülü geniş alanlarda görülen sarsıntılardır.
• YAYLA : Yaz aylarında hayvan otlatmak ya da tarım faaliyetleri yapmak için çıkılan geçici yerleşmelerdir.
• YAYLAK : Yaz aylarında hayvanların otlatıldığı dağlık alanlardır.
• YAZ : Haziran,Temmuz,Ağustos aylarından oluşan sıcak mevsimdir.
• YEL : Havanın bir yerden başka bir yere akması olayıdır.
• YENGEÇ DÖNENCESİ : Kuzey yarım kürede yer alan dönencedir.
• YER KABUĞU: Dünyanın 30-40 km kalınlığındaki dış yüzey kabuğudur.
• YERÇEKİMİ : İki cismin birbirini çekmesi olayıdır.
• YERLİ KAYA : Ana kaya.
• YERYÜZÜ: İnsanın yaşadığı,su küre,hava küre,taş kürenin birbirine yanaştığı alandır.
• YILDIRIM : Elektrik yüklü bir bulutun toprağa yanaşması ile hayvanlar,evler,insanlar üzerinde yükünü boşaltma olayıdır.
• YILDIZ : Geceleri gökyüzünde görülen ışıklı cisimlerden her biridir.
• YONTUKDÜZ : Peneplen.
• YÜKSEK DAĞLAR : Deniz seviyesinden çok yüksekte olan dağlardır.
  
  
                                                            

                                                                           Z

• ZAHİRE : Depolanmış tahıl.
• ZELZELE : Depremin eski dildeki adı.
• ZEMHERİ : Karakış.
• ZİRAAT : Tarım.
• ZOOCOĞRAFYA : Hayvan coğrafyasına verilen addır.
• ZOOLOJİ : Hayvanları inceleyen bilim dalıdır.